जनभूमी कृषी : शेती हे केवळ उपजीविकेचे साधन राहिले नसून आता तो व्यवसाय बनला आहे. नवनवीन तंत्रे आणि सुशिक्षित तरुणांनी शेतीत प्रवेश केल्याने उत्पन्न तर वाढलेच, पण लोकांचे उत्पन्नही वाढले आहे. त्यामुळेच आता इंजिनिअरची नोकरी सोडून तरुण शास्त्रोक्त पद्धतीने शेती करत आहेत. विशेष बाब म्हणजे सुशिक्षित तरुण केवळ पारंपारिक आणि बागायती पिकेच घेत नाहीत, तर त्यासंबंधित वनौषधीही वाढवत आहेत, ज्यांना वैद्यकीय क्षेत्रात मोठी मागणी आहे. आज आपण अश्वगंधाविषयी बोलणार आहोत, ज्याला संबंधित बुटीमध्ये सरताज म्हणतात, ज्याची शेती शेतकरी श्रीमंत बनवू शकते.
हरियाणा, उत्तर प्रदेश, बिहार, गुजरात, आंध्र प्रदेश, केरळ आणि जम्मू-काश्मीरसह अनेक राज्यांमध्ये शेतकरी अश्वगंधाची लागवड करत आहेत. त्यामुळे शेतकऱ्यांचे उत्पन्न पूर्वीच्या तुलनेत खूप वाढले आहे. अश्वगंधा ही अशीच एक औषधी वनस्पती आहे, जी आयुर्वेदिक औषधे बनवण्यासाठी वापरली जाते. याच्या सेवनाने अनेक प्रकारचे असाध्य रोग बरे होतात. तसेच ते दुधात मिसळून प्यायल्याने शरीराची प्रतिकारशक्ती वाढते.
अश्वगंधाचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य म्हणजे शेतकरी खाऱ्या पाण्यात त्याची लागवड करू शकतात. अश्वगंधा लागवडीसाठी सप्टेंबर आणि ऑक्टोबर हे महिने चांगले मानले जातात. ज्या शेतात अश्वगंधा पिकवायची आहे, ती प्रथम चांगली नांगरून घ्यावी. त्यानंतर शेतात सेंद्रिय खत किंवा गांडूळ खत टाकून नांगराचा वापर करून शेत समतल करावे. विशेष म्हणजे अश्वगंधा पेरण्यापूर्वी शेतात ओलावा असणे आवश्यक आहे. अशा अश्वगंधाच्या लागवडीसाठी, जमिनीचे पीएमएच मूल्य 7.5 ते 8 दरम्यान चांगले मानले जाते.
एक हेक्टरमध्ये शेती सुरू करायची असल्यास 10 ते 12 किलो अश्वगंधा बियाणे आवश्यक आहे. पेरणीच्या एका आठवड्यानंतर बियाणे अंकुरित होतील. अश्वगंधा रोपांच्या चांगल्या वाढीसाठी तापमान २५ ते ३५ अंशांच्या दरम्यान असावे. यासोबतच 750 मिमीपर्यंत पाऊस पडणे आवश्यक आहे. भात आणि गहू यांसारख्या पारंपारिक पिकांपेक्षा त्याच्या लागवडीत 50 टक्के अधिक नफा असल्याचे सांगितले जाते. यामुळेच बिहारमधील शेतकरी मोठ्या प्रमाणावर त्याची लागवड करत आहेत. असे म्हणतात की अश्वगंधाच्या मुळाचा वास घोड्यासारखा असतो म्हणून त्याचे नाव अश्वगंधा पडले. संस्कृतमध्ये अश्व म्हणजे घोडा. त्याची वनस्पती झुडूप सारखी दिसते. सध्या बाजारात 100 ग्रॅम अश्वगंधाचा दर 80 ते 200 रुपयांपर्यंत आहे. अशा परिस्थितीत शेतकरी बांधव शेती करून लाखो रुपये कमवू शकतात.
‘महाराष्ट्र मिशन ड्रोन’ प्रकल्पाला तत्वतः मान्यता; अशी आहेत त्याची वैशिष्ट्ये
Video : सिक्कीममध्ये भयंकर भूस्खलन झाल्याने रस्ते बंद, जवानांकडून ३५०० पर्यटकांची सुटका
ब्रेकिंग न्यूज : MPSC मध्ये राज्यात तिसरी, पण मित्रासोबत फिरायला गेली अन् घात झाला ; वाचून हादराल
