आपण खातो त्या मोदकांची पाककृती कधी प्रत्यक्षात आली याचा निश्चित कालखंड सांगता येत नाही. इसवी सन ७५० ते १२०० या दरम्यान वर्णिल्या गेलेल्या काही पदार्थामध्ये मात्र या उकडीच्या मोदकाचे धागेदोरे सापडतात. खोबरं न वापरता इतर वेगळी सामग्री वापरून गोड सारणाच्या साहाय्याने तयार एका पदार्थाची पाककृती मोदकांशी मिळतीजुळती आहे. (Modak recipes of Ukadi)
मोदक हा महाराष्ट्रात व दक्षिण भारतात प्रचलित असलेला गोड खाद्यपदार्थ आहे. मोदक ही पाककृती तांदूळबहुल प्रांतात अधिक लोकप्रिय आहे. मात्र थोड्या फार बदलासह या एकाच पाककृतीची नावं बदललेली दिसतात. महाराष्ट्रामधे विशेष पूजाप्रसंगी गणपतीला मोदकांचा नैवेद्य दाखविला जातो. उकडीच्या आणि तळणीच्या मोदकांखेरीज खवा, सुकामेवा, चॉकलेट, विविध रंगांचा वापर करून केलेल्या पारीचे मोदक असे साहित्य वापरून तयार केलेले मोदक विशेष लोकप्रिय आहेत.
भाद्रपद शुक्ल चतुर्थी म्हणजे गणेश चतुर्थीला गणपतीच्या नैवेद्यासाठी उकडीचे मोदक करण्याची परंपरा आहे. महाराष्ट्रात कोकण विभागात उकडीचे मोदक या प्रकारास महत्त्व असते. हे मोदक तांदळाच्या पिठापासून केले जातात. (Modak recipes of Ukadi)
उकडीचे मोदक कसे बनवायचे?
हल्ली मोदक बनवायचे साचे बाजारात उपलब्ध आहेत,त्यामध्ये पीठ टाकून आपल्याला पाहिजे तसे डिझाईनचे मोदक बनवता येतात.
उकडीचे मोदक बनवण्यासाठी प्रथम एका पातेल्यात १ चमचा देशी तूप गरम करून त्यात २ वाट्या खोबरे घालून परतून घ्या. नारळातून सुगंध यायला लागल्यावर त्यात ठेचलेला गूळ टाका आणि नीट मिक्स करून शिजवा.
मध्यम आचेवर गूळ वितळेपर्यंत आणि नारळात मिसळेपर्यंत शिजवा.मिश्रण घट्ट होईपर्यंत शिजवा, नंतर वेलची पावडर घाला. मोदकाचे सारण तयार आहे.
आता दुसरे पॅन घ्या आणि त्यात १ चमचा देशी तूप घालून मध्यम आचेवर गरम करा. तूप वितळले की त्यात अर्धा चमचा मीठ टाका आणि मिसळा.
आता त्यात २ कप पाणी टाकून उकळा. पाण्याला उकळी आली की त्यात तांदळाचे पीठ थोडं थोडं घालून मिक्स करा. तांदळाचे पीठ सर्व पाणी शोषून घेईपर्यंत ते मिक्स करावे.आता गॅस बंद करून पीठ झाकून ५ मिनिटे बाजूला ठेवा. पीठ थोडे कोमट राहिल्यावर एका मोठ्या मिक्सिंग बाऊलमध्ये ठेवा आणि नंतर पीठ मळून घ्या.
पीठ पूर्णपणे मऊ होईपर्यंत मळून घ्या. आता मोदकासाठी पीठ तयार आहे.आता पिठाचे गोळे बनवा आणि एक गोळा घ्या, त्याचे गोल करा आणि नंतर ते चपटे करा. यानंतर, दोन्ही अंगठ्याच्या मदतीने मध्यभागी हलके दाबा. कपाचा आकार येईपर्यंत पीठाचे कोपरे हळू हळू दाबत रहा. मग त्यातून प्लीट्स बनवा. यानंतर मोदकात तयार गूळ-खोबऱ्याचे सारण चमच्याच्या साहाय्याने भरून प्लीट्स गोळा करून वरून दाबून बिंदूचा आकार द्या.
अशाप्रकारे सगळे मोदक बनवून घ्या आणि त्यांना नंतर १५ ते २० मिनिटे वाफवून घ्या. चविष्ट उकडीचे मोदक तयार होत आहेत.
संकलन – क्रांतीकुमार कडुलकर, पिंपरी चिंचवड