Pahalgam Terror Attack : जम्मू-काश्मीरमधील पहलगाम येथे 22 एप्रिल 2025 रोजी झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यात 25 भारतीय आणि एका परदेशी (नेपाळी) नागरिकाचा मृत्यू झाला, तर अनेक जण जखमी झाले. या हल्ल्याची जबाबदारी लष्कर-ए-तैयबा या दहशतवादी संघटनेने घेतली असून, खुफिया सूत्रांनुसार, हा हल्ला पाकिस्तानातून नियोजित होता आणि हाफिज सईदचा सहकारी सैफुल्लाह कसूरी याचा यात सहभाग होता.
या भ्याड हल्ल्यानंतर भारत सरकारने 23 एप्रिल 2025 रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या अध्यक्षतेखाली झालेल्या सुरक्षा विषयक कॅबिनेट समिती (CCS) बैठकीत पाकिस्तानविरुद्ध कठोर राजनैतिक आणि आर्थिक निर्णय घेतले. या निर्णयांमध्ये सिंधू पाणी करार स्थगित करणे, अटारी-वाघा सीमा बंद करणे, आणि पाकिस्तानी नागरिकांना भारतातून हकालपट्टी करणे यांचा समावेश आहे.
सिंधू पाणी करार स्थगित | Indus Water Treaty suspended
1960 मध्ये भारत आणि पाकिस्तान यांच्यात झालेला सिंधू जल करार हा दोन्ही देशांमधील पाणीवाटपाचा महत्त्वाचा करार आहे. या करारानुसार, रवी, बियास आणि सतलज नद्यांचे पाणी भारताच्या नियंत्रणात आहे, तर सिंधू, झेलम आणि चिनाब नद्यांचे पाणी प्रामुख्याने पाकिस्तानला मिळते. हा करार पाकिस्तानच्या शेती, उद्योग आणि पिण्याच्या पाण्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचा आहे, कारण पाकिस्तानमधील 80% शेती (16 दशलक्ष हेक्टर) आणि 23.7 कोटी लोकसंख्या सिंधू नदी प्रणालीवर अवलंबून आहे. (हेही वाचा – राज्य सरकार नमले ; महाराष्ट्रात हिंदी भाषा सक्तीच्या निर्णयाला स्थगिती)
भारताने हा करार तात्काळ प्रभावाने स्थगित करण्याचा निर्णय घेतला आहे, जोपर्यंत पाकिस्तान सीमापार दहशतवादाला पाठिंबा देणे बंद करत नाही. परराष्ट्र सचिव विक्रम मिस्त्री यांनी पत्रकार परिषदेत सांगितले की, “1960 चा सिंधू जल करार तात्काळ स्थगित करण्यात येत आहे.” याचा परिणाम पाकिस्तानच्या पंजाब आणि सिंध प्रांतांना होणार आहे, जिथे शेती आणि उद्योगांसाठी पाण्याची कमतरता निर्माण होईल. यामुळे पाकिस्तानच्या अर्थव्यवस्थेला मोठा फटका बसण्याची शक्यता आहे, कारण याच पाण्यावर त्यांचे तरबेला आणि मंगला जलविद्युत प्रकल्प अवलंबून आहेत. (हेही वाचा – पहलगाम दहशतवादी हल्ल्यावर अमेरिकेची तीव्र प्रतिक्रिया: भारताला दिला पूर्ण पाठिंबा)
अटारी-वाघा सीमा बंद | Attari Wagah Border Closed
भारताने अटारी-वाघा सीमा तात्काळ प्रभावाने बंद करण्याचा निर्णय घेतला आहे. ही सीमा 1 मे 2025 पर्यंत बंद राहील, आणि वैध परवानगी असलेले प्रवासी त्या तारखेपूर्वी परत येऊ शकतील. या निर्णयामुळे भारत आणि पाकिस्तानमधील व्यापार आणि प्रवासी वाहतूक पूर्णपणे थांबेल. यापूर्वीच दोन्ही देशांमधील औपचारिक व्यापार कमी झाला होता, परंतु छोट्या व्यापाऱ्यांचे व्यवहार सुरू होते. आता हे व्यवहारही थांबतील, ज्यामुळे पाकिस्तानी व्यापाऱ्यांना आर्थिक नुकसान होईल. (हेही वाचा – तारक मेहता का उल्टा चश्मा मधील अभिनेता ललित मनचंदा यांची आत्महत्या)
पाकिस्तानी नागरिकांची हकालपट्टी आणि व्हिसा बंद
भारताने पाकिस्तानी नागरिकांना 48 तासांच्या आत भारत सोडण्याचे आदेश दिले आहेत. याशिवाय, पाकिस्तानी नागरिकांना नवीन व्हिसा देणे बंद करण्यात आले आहे. SAARC व्हिसा सवलत योजनेअंतर्गत (SVES) पाकिस्तानी नागरिकांना भारतात प्रवेश मिळणार नाही, आणि यापूर्वी जारी केलेले सर्व SVES व्हिसा रद्द करण्यात आले आहेत. यामुळे भारत आणि पाकिस्तानमधील मानवी संपर्क जवळजवळ संपुष्टात येईल. परराष्ट्र सचिव विक्रम मिस्त्री यांनी स्पष्ट केले की, “पाकिस्तानी नागरिकांना भारतात यात्रा करण्याची परवानगी दिली जाणार नाही, आणि त्यांना व्हिसाही मिळणार नाही.” (हेही वाचा – मोठी बातमी : जम्मू-काश्मीरमधील पहलगाम दहशतवादी हल्ला, २६ पर्यटकांचा मृत्यू)
पाकिस्तानी उच्चायोगावर निर्बंध | Pahalgam Terror Attack
नवी दिल्लीतील पाकिस्तानी उच्चायोगातील कर्मचारी संख्या 55 वरून 30 पर्यंत कमी करण्याचे आदेश भारताने दिले आहेत. याशिवाय, पाकिस्तानी उच्चायोगातील संरक्षण, नौदल, आणि हवाई सल्लागारांना अवांछित व्यक्ती (Persona Non-Grata) घोषित करण्यात आले आहे, आणि त्यांना एका आठवड्याच्या आत भारत सोडण्यास सांगण्यात आले आहे. तसेच, भारताने इस्लामाबादमधील भारतीय उच्चायोगातून आपले संरक्षण, नौदल, आणि हवाई सल्लागार परत बोलावले आहेत, आणि या पदांना रद्द करण्यात आले आहे. (हेही वाचा – लाडकी बहीण योजनेचा एप्रिलचा हफ्ता कधी मिळणार ? मंत्री आदिती तटकरेंनी सांगितली तारिख)