भारताचे ऐतिहासिक यश : अंतराळ डॉकींग यशस्वी करणारा जगातील चौथा देश

17 January 2025

0

ISRO Docks Two Satellites (वर्षा चव्हाण) : भारताने 16 जानेवारी रोजी अंतराळ डॉकींग यशस्वीपणे पूर्ण करून जागतिक स्तरावर ऐतिहासिक टप्पा गाठला आहे. अंतराळ डॉकींग यशस्वी करणारा भारत हा जगातील चौथा देश ठरला आहे. याआधी केवळ रशिया, अमेरिका आणि चीनलाच हे यश मिळाले आहे. या यशाने भारताच्या अंतराळ तंत्रज्ञानात एक नवा अध्याय सुरू केला असून, 400 अब्ज डॉलरच्या जागतिक अंतराळ बाजारात भारताचा वाटा वाढवण्याचा मार्ग मोकळा झाला आहे.

डॉकींग मिशनची यशस्वी पूर्तता (ISRO Docks Two Satellites)

भारतीय अवकाश संशोधन संस्था (ISRO) च्या “टार्गेट” आणि “चेसर” या दोन उपग्रहांनी 16 जानेवारी रोजी सकाळी 9 वाजता एकमेकांशी यशस्वीपणे जोडणी केली. हे उपग्रह “स्पेस डॉकींग एक्सपेरिमेंट” (SpaDeX) अंतर्गत नियंत्रित केले गेले. पुढील काही दिवसांत या उपग्रहांद्वारे विद्युत शक्ती हस्तांतरणाची चाचणी केली जाणार आहे.

🚀 India Makes History! 🇮🇳
On Dec 30, 2024, ISRO achieved its first-ever space docking with the SpaDex Mission!#IndiaInSpace #ISRO #SpaDexMission #SpaceDocking #SpaceExploration #ProudMoment #MadeInIndia #FutureIsBright #Wayvida #WayvidaLearning pic.twitter.com/5PdaXxT0JN
— Wayvida (@WayvidaApp) January 17, 2025

स्वदेशी तंत्रज्ञानाचा महत्त्वाचा टप्पा

या मिशनमध्ये पूर्णपणे भारतीय बनावटीचे रॉकेट वापरण्यात आले. मिशनमध्ये 24 पेलोड्स आणि प्रयोगांसह आठ कापूस बियाणे अंतराळात पाठवण्यात आले, जे मायक्रोग्रॅविटी परिस्थितीत वनस्पतींच्या वाढीचा अभ्यास करण्यासाठी उपयोगी ठरणार आहेत.

अंतराळ स्थानकांच्या दिशेने महत्त्वपूर्ण पाऊल

अंतराळ डॉकींग हे अंतराळ स्थानक उभारणीसाठी तसेच दीर्घकाळाच्या अंतराळ प्रवासासाठी अन्न उत्पादनाच्या दृष्टीने महत्त्वाचे तंत्रज्ञान आहे. खगोलशास्त्रज्ञ जयंत मुरठी यांच्या मते, भारताच्या महत्त्वाकांक्षी अंतराळ मोहिमांसाठी हे तंत्रज्ञान निर्णायक ठरेल.

पंतप्रधान मोदींकडून कौतुक

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी या ऐतिहासिक यशाचे कौतुक करत ट्विटरवर (X) भारतीय वैज्ञानिकांचे अभिनंदन केले. या यशाने भारताच्या जागतिक महत्त्वाकांक्षांना बळ मिळाले आहे.

भविष्यातील योजना आणि गुंतवणूक

आंध्र प्रदेशात भारताचा तिसरा लॉन्च पॅड उभारण्यास मान्यता देण्यात आली आहे. या प्रकल्पासाठी 39.85 बिलियन रुपये (461 दशलक्ष डॉलर) गुंतवण्यात येणार आहेत. इस्रोने भविष्यातील सौर अभ्यास, ग्रह संरक्षण, आणि अंतराळ मोहिमांमध्ये नासासोबत सहकार्य करण्याचे संकेत दिले आहेत.

जागतिक बाजारातील भारतीय वाटा

2030 पर्यंत जागतिक वाणिज्यिक अंतराळ बाजार 1 ट्रिलियन डॉलरपर्यंत पोहोचण्याचा अंदाज आहे. सध्या भारताचा वाटा फक्त 8 बिलियन डॉलर (2%) आहे, जो 2040 पर्यंत 44 बिलियन डॉलरपर्यंत वाढवण्याचे उद्दिष्ट आहे.